Eén ding hebben alle vormen van nachtfotografie met elkaar gemeen, je krijgt te maken met situaties met bijzonder weinig licht! Dit maakt dat de techniek voor nachtfotografie anders is dan normale fotografie, hoewel er veel overeenkomsten zijn met cityscape fotografie en landschapsfotografie. Dit artikel is een introductie in de nachtfotografie, waarbij ik vooral laat zien wat je nodig hebt om te beginnen met nachtfotografie. In latere artikels leg ik meer uit over de techniek en de varianten van nachtfotografie. Dit is een behoorlijk uitgebreide uitleg, alleen toe aan een opfrisser? Onderaan staat een samenvatting met links naar de andere artikels. Of skip vast door naar de vervolg artikelen:
Nachtfotografie: Cityscape (Wordt verwacht)
Nachtfotografie: Sterrenfotografie (Wordt verwacht)
Nachtfotografie: Light Painting (Wordt verwacht)
Wat is nachtfotografie?
Nachtfotografie is een verzamelnaam voor de verschillende vormen van fotografie die je in het donker van de nacht uitvoert. Het vindt dus plaats tussen zonsondergang en zonsopgang. De meest voorkomende vormen zijn nachtelijke stadsgezichten, light painting en sterrenfotografie.
Wat heb je nodig voor nachtfotografie?
Voordat we kijken naar de fotografische techniek, laten we eerst eens kijken of je alles in huis hebt om aan de slag te gaan. Gelukkig heeft de nachtfotografie geen elle lange lijst van vereiste spullen, maar er zijn wel twee essentiële dingen die je absoluut nodig hebt: een camera die je handmatig in kunt stellen en een statief.
Welke camera’s zijn geschikt?
Bij nachtfotografie wil je zelf de controle over de basis instellingen van jouw camera hebben: diafragma, sluitertijd en ISO-waarde. Wat je nodig hebt is dus een camera die je handmatig kunt instellen met de A (of Av), S (of Tv) en M standen. Dit is mogelijk bij alle spiegelreflexcamera’s en systeemcamera’s, maar er zijn ook veel geavanceerde compact camera’s die ook handmatige instellingen hebben. Tenslotte is er de bridge of superzoom camera die meestal ook beschikken over de handmatige standen.
Als je mij vraagt welke camera het meest geschikt is zou ik kiezen voor een camera met een wat grotere sensor: Micro Four Thirds, APS-C of Fullframe sensoren. Deze zijn terug te vinden in spiegelreflex camera’s en systeemcamera’s. Bovendien heb je bij deze camera’s de mogelijkheid om van lens te wisselen, waardoor je niet vast gebonden blijft aan een beperkte keuze in brandpuntsafstand. De grotere sensor zorgt er voor dat je camera beter is in het verzamelen van zoveel mogelijk licht, iets dat schaars is in de nacht…
Wat is een goed statief?
Tijdens het fotograferen in de nacht zul je merken dat dat sluitertijden erg lang gaan worden: vaak 20 tot 30 seconden, maar ook enkele uren is mogelijk. Te lang dus om je camera zelf stabiel genoeg vast te houden voor een scherpe foto. Hier komt het statief om de hoek kijken, en dan wel eentje waar jij je camera met een gerust hart enkele uren aan kan toevertrouwen. Een goed statief moet stevig en stabiel zijn, je wilt tenslotte niet dat hij samen met je dure camera omvalt bij een klein stootje of een zuchtje wind. Er zijn bergen statieven om uit te kiezen. Aangezien dit een onderbelicht (Ha-Ha…) onderwerp is heb ik alle keuzes omschreven in “Een goed statief kopen, hoe doe je dat?”.
Wat voor lens heb je nodig voor Nachtfotografie
Goed nieuws: de kit lens die je geleverd krijgt bij je systeemcamera of spiegelreflex camera is over het algemeen uitermate geschikt voor Nachtfotografie! Een groot diafragma is niet nodig en het standaard zoom bereik van 16mm tot 50mm is het meest gebruikte in deze tak van sport.
Welk diafragma
Mensen denken wel dat je een lichtsterk objectief nodig hebt voor nachtfotografie, maar in feite is dat niet perse nodig. Doordat je een statief gebruikt mag de sluitertijd over het algemeen zo lang worden als nodig is. Een groot diafragma is daarom ook niet nodig en vaak ook helemaal niet handig. Vaak gebruik je namelijk toch een kleiner diafragma tussen de F/8 en de F/16, zodat je scherpte gebied groot genoeg is om alles van voorgrond tot achtergrond scherp op de foto te krijgen.
Voor nachtfotografie heb je dus genoeg aan een lens met een standaard diafragma bereik. Een uitzondering hierop is het fotograferen van de sterren, hoe dit komt zal ik in het bijbehorende hoofdstuk uitleggen.
Hoeveel millimeters
Er is dan ook nog een keuze in het aantal millimeters dat je gebruikt. Ik gebruik zelf het meeste de standaard zoom of een groot hoek, maar ook een telelens kan goed bruikbaar zijn in de nachtfotografie. Dit is te vergelijken met Landschapsfotografie: het hangt helemaal af van jouw onderwerp. Wil je een weids uitzicht vastleggen? Dan zit je al snel in de groothoek kant. Aan de andere kant kan het ook ’s nachts erg leuk zijn om het perspectief te comprimeren met een telelens, bijvoorbeeld als je de maan groot op de achtergrond van je foto wilt hebben.
Wat is nog meer handig voor nachtfotografie
Oké, een goede camera en een statief hebben we. Is dit alles dat je nodig hebt? Ja. Maar… er zijn een aantal dingen die het gemakkelijk maken in de nacht.
Draadontspanner
Een draadontspanner is simpel gezegd een sluiterknop aan een draad. Je bevestigd deze aan een ingang op de camera en kan dan zonder de camera aan te raken een foto nemen. Hierdoor heb je geen last van trillingen die veroorzaakt worden door het aanraken van de sluiterknop. Elke kleine beweging zie je bij een slangere sluitertijd terug in je foto als onscherpte. Ook kun je op deze manier de bulbstand van je camera gebruiken voor sluitertijden die langer zijn dan 30 seconden.
Je kunt eventueel ook zonder draadontspanner door de zelf timer van je camera te gebruiken. Je stelt hem in op twee seconden, zodat de trillingen die je veroorzaakt door het indrukken van de sluiterknop al weer weg zijn tegen de tijd dat de foto gemaakt wordt. Dit is zeker een optie, maar een draad ontspanner werkt prettiger.
Er zijn ook een aantal andere opties, zoals een draadloze versie of via een app op de telefoon. Deze werken meestal prima, maar ik vind ze minder betrouwbaar. Stel dat het batterijtje op is, of je telefoon opraakt of kuren heeft. Bovendien wantrouw ik alles dat draadloos is op het gebied van betrouwbaarheid. Mijn aanbeveling is de simpele draadontspanner, eventueel met een ingebouwde timer. Via de bekende Chinese kanalen zijn simpele draadontspanners vaak al te koop voor 2 á 3 euro, naar mijn mening het geld meer dan waard.
Extra batterijen
Bij nachtfotografie ben je vaak uren bezig met fotograferen en doordat de sensor steeds lang aanstaat wordt er veel energie gevraagd van de batterij. Wanneer het koud is gaat de batterij ook extra snel leeg. Het is daarom verstandig om één of twee extra batterijen mee te nemen.
Je kunt de batterij sparen door liveview uit te zetten, aangezien dit de meeste energie trekt. Spiegelreflex camera’s zijn hierbij in het voordeel. Doordat de optische zoeker geen elektriciteit nodig heeft, doen ze langer met een enkele batterij. Bij de systeemcamera is dit een ander verhaal, hierbij is ook de zoeker een klein beeldschermpje, waardoor deze camera’s meer energie vragen. Bij de systeemcamera is het daarom nog sterker aan te raden om extra batterijen mee te nemen.
Zonnekap
Nee, ik ben niet gek aan het worden, ook ’s nachts in een zonnekap bijzonder handig. De naam is verraderlijk, in feite voorkomt het dat een lichtbron direct in de lens schijnt. Dat geld ook voor straatlantaarns of auto’s. Hierdoor ontstaan reflecties binnen in de lens, die weer lensflare veroorzaken. Dit zie je als kleine lichtbolletjes op je foto, ook het contrast van je foto wordt er flink door aangetast. Een zonnekap is ook nog eens een mooie beschermkap die eventuele tikken of stoten kan opvangen. Altijd handig dus en een kleine moeite om de kap er op te zetten.
Lensdoekje
Doordat je toch vaak invallend licht hebt in de nacht is het prettig als je lens brandschoon is. Hierdoor voorkom je ook weer flare met alle narigheid van dien. Een doekje is ook handig als er druppels op je lens komen of als in de koude nacht je lens beslaat.
Regenhoes
Als we het toch over druppels hebben, een regenhoes kan ook prettig zijn om mee te hebben. Het is een doorzichtig plastic zak die over je camera en lens past. Met een regenhoes kun je ook met een beetje regen veilig doorgaan met fotograferen zonder dat je bang hoeft te zijn dat je camera verdrinkt.
Zaklampje (of telefoon)
In het donker is het niet altijd makkelijk om alle knopjes op je camera te vinden. Je kunt er ook wel eens achter komen dat het opeens te donker is om goed de weg terug te kunnen vinden. Bijzonder prettig om dan licht bij je te hebben!
Handschoenen
’s Nachts kan het opeens flink koud worden, vooral in de wintermaanden is een paar handschoenen niet verkeerd. Er zijn handschoenen op de markt die speciaal voor de fotograaf zijn ontworpen, met open klapbare vingertoppen of met een laagje speciaal voor touch screens. Bijzonder prettig om te kunnen fotograferen zonder je handschoenen uit te trekken, vooral als je lang achter een statief staat te kleumen.
Eten en drinken
De inwendige fotograaf moet ook niet vergeten worden. Een thermoskan thee tegen de kou en iets dat energie geeft tijdens de nachtelijke uurtjes. Fotograferen moet vooral ook leuk blijven en geloof me, hiermee doe jij jezelf een groot plezier als je in de nacht stil achter een statief staat.
Wat voor genres zijn er in de nachtfotografie?
Zoals ik aan het begin van dit artikel al schreef, nachtfotografie is een verzameling van een aantal verschillende genres. De meest voorkomende vormen van nachtfotografie zijn de nachtelijke Cityscape fotografie, lichtsporen, light painting en sterrenfotografie. Elk genre heeft zijn eigen technieken, maar ze hebben allemaal gemeen dat je fotografeert onder moeilijke omstandigheden: in het donker van de nacht. Om eer aan te doen aan al deze vormen van nachtfotografie zal ik ze in een eigen artikel toelichten.
Nachtfotografie samengevat
Voor nachtfotografie heb je een camera nodig waarbij je de belichting handmatig kan instellen. Een camera met een grotere sensor is in het voordeel bij nachtfotografie. Naast een geschikte camera heb je een degelijk statief nodig om met de lange sluitertijden om te gaan. De standaard zoom lens is erg geschikt voor nachtfotografie. Doordat je meestal een klein diafragma gebruikt en een lange sluitertijd is er geen lichtsterk objectief nodig. Sterrenfotografie is hier een uitzondering op. Het is handig om een zonnekap, extrabatterijen en een lensdoekje mee te nemen. Daarnaast kunnen een regenhoes, zaklamp, handschoenen en proviand zorgen voor een prettigere ervaring in de nacht.
Vervolg
Dit artikel was een uitgebreide introductie in de nachtfotografie. Wil je meer lezen over de techniek en verschillende toepassingen? Lees dan verder in de volgende artikelen:
Nachtfotografie: Cityscape
Nachtfotografie: Sterrenfotografie
Nachtfotografie: Light Painting
Heb je de smaak te pakken, maar leer je liever de fijne kneepjes in de praktijk? Kom met me mee tijdens de workshops nachtfotografie in Den Haag of nachtfotografie in Rotterdam. Ik laat je alle technieken zien en help je in het vinden van mooie composities tijdens de nacht. Om het meeste uit de workshops te halen raad ik aan om de basis technieken onder de knie te hebben. Deze leg ik uit tijdens de basiscursus fotografie.
Sorry, the comment form is closed at this time.