“Waar moet ik op letten als ik een statief wil kopen?” Dit Een vraag die ik regelmatig krijg tijdens de workshop nachtfotografie of de basiscursus fotografie. Er zijn zoveel keuzes en mythes over de aanschaf van een statief, dat het moeilijk te overzien is waar je goed aan doet. Om je te helpen om de beste keuze te maken voor jouw fotografie, leg ik je uit welke keuzes te maken zijn en wat ze nou eigenlijk inhouden.
Bij het kopen van een goed statief kies je voor een materiaal (aluminium of carbon). Daarnaast kies je een statief met de juiste werkhoogtes én met de draagkracht die jouw camera en lens kan ondersteunen. Buiten deze keuzes zijn er nog extra functies, zoals waterpas, haak of ingebouwde monopod. Tenslotte kies je een statiefhoofd dat voor jouw fotografie geschikt is.
Waarom een statief kopen?
Na de camera is het kopen van een statief vaak de tweede kostbare en belangrijke aanschaf voor de fotograaf. Met name bij landschapsfotografie, cityscape fotografie, macrofotografie en nachtfotografie is een statief een fantastisch hulpmiddel om met langere sluitertijden om te gaan. Je zet statief in wanneer de sluitertijd zo lang wordt dat de camera met de hand vasthouden niet meer stabiel genoeg is om nog een scherpe foto te maken. Wanneer de camera stabiel en stevig op de driepoot staat doet de lengte van de sluitertijd er niet meer toe: wil je sluitertijd gebruiken van 2 uur? Dat kan! Bij zulke lange sluitertijden is het wél belangrijk dat je jouw dure camera met een gerust hart kunt toevertrouwen aan een stabiel en stevig statief. Je wilt tenslotte niet dat het statief, met camera, omvalt als je er per ongeluk tegenaan stoot of als er wat wind staat.
Uit welke Materialen kan ik kiezen?
Bij het kopen van een statief heb je grofweg de keuze uit twee materialen: aluminium of carbon. Beide materialen zijn zeer geschikt en stevig, waarvan carbon de luxere (en duurdere) variant is. Een carbon statief is lichter en is beter in het absorberen van trillingen, bijvoorbeeld van verkeer dat langs rijdt. Als je van plan bent veel te gaan wandelen met het statief op je rug zou ik een carbon statief aanraden en anders is de aluminium versie prima.
welke Hoogte is handig bij een statief
Elk statief heeft een minimum en maximum hoogte. De minimum hoogte bepaald hoe dicht je bij de grond kunt komen met jouw statief. Dit is prettig is voor bijzondere perspectieven of als je het statief ook voor macrofotografie gebruikt. Sommige statieven hebben hiervoor de mogelijkheid om de midden kolom om te draaien, zodat de camera ondersteboven onder je statief bevestig kan worden. Het lijkt wat ongemakkelijk, maar je komt zo tot op de grond aan toe. Een leuke optie om te hebben!
De maximum hoogte bepaald uiteraard hoe hoog het perspectief is dat je aan kunt nemen, maar ook belangrijk is het gebruiksgemak. Uren achtereen voorovergebogen over je statief staan kan wel eens een pijnlijke rug en nek opleveren. Iets om rekening mee te houden is dus jouw eigen lengte, op welke hoogte kun je nog prettig werken? Je kunt dit het beste toch in de winkel uitproberen, zodat je geen spijt krijgt van jouw aanschaf.
Hoeveelheid segmenten
De poten van het statief zijn opgedeeld in delen die in elkaar kunnen schuiven, hoe meer van dit soort segmenten, hoe kleiner het statief is om mee te nemen. Daar tegenover staat dat een statief met meer segmenten wat minder stabiel kan zijn. Hij bestaat dan uit meer losse delen die bovendien steeds smaller worden naarmate het er meer zijn. Persoonlijk vind ik een statief met 3 segmenten ideaal en 4 segmenten is acceptabel als reisstatief, meer dan dat zou ik niet aan beginnen.
Er zijn twee veel gebruikte methoden om de segmenten vast te zetten: klemmen of een twist-lock systeem. Dit is een persoonlijke voorkeur, die van mijn gaat uit naar de twist-lock systemen, maar ik heb geen enkel goed argument waarom het een beter zou zijn dan de ander. Ook wat dit betreft, probeer het eens uit in de winkel, dan merk je al snel wat jou het beste ligt.
wat is het Draagvermogen
Het draagvermogen van het statief is de maximale gewicht dat je er op mag bevestigen, bij meer dan dit zal het statief niet meer stabiel zien. Bij gebruik van grotere objectieven kan het gewicht vlot toenemen. Ik gebruik bijvoorbeeld vaak de Fujifilm X-H1 systeemcamera met een lichtsterk F/2.8 16-55mm objectief en grip, deze combinatie gaat richting de 2 kilo. Met een telelens en flitser zou dit al fors meer zijn. Moraal van het verhaal: zorg dat er voldoende draagvermogen is voor het maximale dat je ooit van plan bent op jouw statief te bevestigen.
Optie: Waterpas
Er is vaak een waterpasje ingebouwd in de statiefkop. Dit helpt je bij het rechtzetten van je compositie en is ook zeer handig om je camera recht te krijgen voor je een panorama zou maken. Dit is handig, maar niet noodzakelijk naar mijn mening. Er zijn ook camera’s met een waterpas ingebouwd en je kunt ook een los waterpasje kopen die je in de flitsschoen van je camera kunt schuiven.
Optie: Haak
Onderaan de midden kolom van het statief zit vaak een uitschuifbare haak. Hier kun je een gewicht aan hangen, hierdoor staat je statief stabieler. Dit is wel een aanrader, ik hang bij nachtfotografie vaak mijn cameratas onder het statief, zodat ik zeker weet dat deze stabiel staat en niet per ongeluk verschuift en minder last heeft van bijvoorbeeld wind. Vooral bij lichtere (carbon) statieven is dit prettig om te hebben.
De Monopod
Dit statief is geliefd bij sport- en natuurfotografen. Het één been statief kan onder de camera of onder de statiefgondel van de lens bevestigd worden. Het voordeel ten opzichte van het de driepoot is dat het mobieler is: je kunt snel van plek of compositie wisselen, of meebewegen met je onderwerp. Tegelijk biedt het ondersteuning aan de camera, wat vooral prettig is wanneer je werkt met een ‘lange lens’ met een hoger brandpuntsafstand. Deze lenzen zijn vaak zwaar en bovendien is het met een langere brandpuntsafstand moeilijker om de camera stabiel genoeg te houden.
Voor de echt langere sluitertijden is dit statief niet geschikt, als de sluitertijd richting de hele seconden gaat is het niet effectief meer en zul je toch naar een driepoot moeten. Voor landschapsfotografie, nachtfotografie en macrofotografie kan ik het niet aanbevelen.
Dit statief is los te koop, maar bij sommige driepoot statieven is het mogelijk om één van de drie poten los te schroeven. Deze losse poot kun je gebruiken als één been statief, zo heb je ze allebei voor de prijs van één. Er zit geen nadeel aan dat ik weet, dus dit is wat mij betreft een aanrader.
Het alternatief statief
Dit artikel zou niet af zijn zonder een aantal van de bijzondere statieven te noemen die er te vinden zijn. Een van mijn meest gewaardeerde gadgets is het Manfotto Evo Mini Statief. Met zijn 18,5 cm is hij makkelijk mee te nemen in mijn cameratas en bovendien is goed in te zetten op plekken waar de grote statieven niet zijn toegestaan of simpelweg niet bruikbaar zijn!
Als alternatief voor het mini statief zijn er ook zogenaamde ‘rijstzakken’ te koop (of als je een beetje creatief bent, te maken). Handig om een stabiele ondergrond voor je camera te maken voor een klein prijsje en het is bovendien lekker compact om mee te nemen.
Dan is er ook nog een gorillapod: een statief met flexibele poten die je om bijvoorbeeld een lantarenpaal kunt klemmen. Hiermee kun je de meest rare perspectieven voor elkaar krijgen en soms een bijzonder handige uitkomst.
Deze alternatieve statieven zou ik toch niet echt aanraden voor nachtfotografie, ze zijn te beperkend in hoogte en stabiliteit om te dienen als je hoofdstatief. Je moet ze zien als mooie toevoegingen die slechts in sommige omstandigheden bruikbaar zijn.
Soorten statiefkoppen
Bovenop het statief woont de statiefkop. Het kopen van een statief is dit soms inbegrepen, soms moet je die los kopen. Ook hierin zijn allerlei soorten en maten te vinden, waarvan sommige voor heel specifieke doeleinden zijn bedoeld. Let op: ook een statiefkop heeft een bepaald draagvermogen waar je rekening mee moet houden.
Balhoofd
Dit is de meest populaire statiefkop in de fotografie. De camera is bevestigd aan een bal die (bijna) alle mogelijke kanten op kan draaien, wanneer je de goede positie te pakken hebt draai je aan een knop om hem vast te zetten. Bij een goed balhoofd mag je er vanuit gaan dat de camera nu muurvast staat. Voor een portretoriëntatie zit er vaak een nokje in de rand van de statiefkop, zodat je de camera gekanteld kunt gebruiken. Deze kop is aan te raden als een prima all round statiefkop, ook als beginner ben je hier goed mee voorzien.
Tilt-Pan: de 2 of 3 weg kop
Dit is een statiefkop met een aantal handeltjes: pan, tilt en eventueel roll. Deze termen komen uit de filmwereld, ze betekenen dat je over 3 verschillende assen kunt roteren. Ook deze kop is geschikt voor allerlei soorten fotografie, maar stelt in staat om makkelijker precieze aanpassingen te maken aan je compositie. Hier tegenover staat dat het omslachtiger werken is, omdat je elke as afzonderlijk moet instellen.
Gimbal of schommelkop
Deze kop is speciaal ontwikkeld voor zware lenzen, zoals een 400mm F/2.8 of een 200-400mm F/4. Deze joekels zijn te zwaar voor de andere statiefkoppen, dus ben je dan aangewezen op de gimbal of wel schommelkop. Het idee is dat de lens via de statiefgondel wordt vastgemaakt op de schommel, waardoor je de lens toch soepel kunt bewegen. Deze statiefkop wordt veel gebruikt bij het fotograferen van (wilde) dieren door de natuurfotograaf.
Panoramakop
De panoramakop is onderdeel van het arsenaal van de (stads-) landschapsfotograaf. De camera kan hierbij heel exact gemonteerd worden, zodat de lens exact op het ‘geen parallax punt’ (Nodal point) zit. Kortgezegd, het punt waarbij er geen vervorming optreed tussen de verschillende foto’s van een panorama. Dit is een zeer gespecialiseerde kop voor zeer specifieke situaties, niet aan te raden voor algemeen gebruik of voor de beginnende fotograaf.
Vloeistofkop of hydraulische kop
Dit wordt ook wel een videokop genoemd, wat ook precies is waarvoor hij is ontworpen. Het is in principe een 3 weg kop, maar eentje die ‘gedempt’ is. Dit betekend dat er mooie vloeiende bewegingen mee gemaakt kunnen worden voor videoshots. Voor de fotograaf is dit niet nodig en zit het alleen in de weg, voor de videograaf is het een onmisbaar hulpmiddel.
De snelwisselplaat
De snelwisselplaat is een quick release systeem waarmee je makkelijk en snel je camera vast kan maken op het statief en ook zo weer er af haalt. Het werkt met een plaatje dat je onderop je camera vastmaakt met het behulp van het schroefdraad. Dit plaatje klikt op zijn beurt weer gemakkelijk in een uitsparing op de statiefkop. Er zijn hier verschillende systemen voor, eentje die universeel gebruikt wordt het ‘Arca-Swiss quick release’ systeem genoemd. Deze gebruik ik zelf, omdat dit een niet zo duur systeem is dat door bijna alle merken ondersteund wordt. Bijzonder handig om te hebben, bijna alle koppen zijn hier dan ook mee uitgerust.
Wat mag een goed statief kosten?
Stelling: Wanneer je een statief koopt zijn er drie eigenschappen, waarvan je er maximaal twee kunt combineren: goedkoop, stevig en licht.
Dit is een punt van veel discussie, een vaak gehoord advies is “een statief koop je voor het leven, koop dus meteen een goede dan verspil je geen geld”. Ik denk daar iets anders over, ik kan me goed voorstellen dat iemand die het eens uit wil proberen geen statief koopt van 900 euro. Mijn advies is om vooral niet voor de aller goedkoopste te gaan, want daar zou je camera wel eens zo vanaf kunnen vallen. Tegenwoordig zijn er behoorlijk goede ‘Chinese’ merken op de markt gekomen die in kwaliteit niet onderdoen voor de gevestigde merken: Benro, Sirui en MeFoto. Ik kan in niemands portemonnee kijken, maar reken dat je voor een beetje statief van die merken tegen de 150 euro kwijt bent.
Conclusie
Er komen aardig wat keuzes kijken bij het kopen van een statief. De bottom line is dat je een statief koopt dat past bij jouw behoeftes. Zoveel soorten fotografie, zoveel verschillende combinaties aan statieven en statiefkoppen. Licht en compact, groot en stevig, balhoofd of 3 weg kop, maar kies er eentje waar jij je dure camera met een gerust hart op zet.
Ben ik iets vergeten of heb je een vraag over deze enorme lap aan informatie? Laat het me weten via de reacties hieronder!
Sorry, the comment form is closed at this time.